Hellemonds Diktee VI
Dr. Knippenbergcollege Helmond 7 september 2012
Tekst: Loek van Poppel
Presentatie: Loek van Poppel
De zommer van twì-duzend-en twèllef
De zommer (1)van twì-duzend-en twèllef zal ik nie hendig(2) vergèten. Nie dur(3) de wermte, nei. De mônd augustus makte-n-m ínnins(4) goewd toen ’t efkes ‘n klèèn hittegolfke wier(5). Nei ik vergèèt ‘m niet hendig dur de overdosis sport op d’n tillevisie. Mì Hellemondse sporthelden als Pietje Damen, Berrie van Aarle, de Vleut, skiete Willie van de Kuilen, Maria Blijlevens en Fieke Boekhorst nog in m’nne kop, keken waj van ’s merg’s vruug als de mellingen(6) en seeskes(7) begonnen te fluijten totdè we ’s oavonds als oavond-ulen (8)te bed gingen.
Waj thois (9)lèèrden innins een nei(10) woord: focussen. Zelf de joong (11)op stroat gebroiken ‘t. Dè woord kwam nô ‘t foebollen terug baj ‘’t fietsen en bij alle ânder (12)sporten op de Olympische spelen. Iederein focuste. Mee en dan(13) hâ ik ‘t idee dè Mart Smeets baj ons op de zulder(14) ‘nn bed hâ stôn. Assof haj baj ons in de kôst waar. Haj waar d’r ’ndeger(15).
‘t begon in juni mì de Europese kampioenskappen foebollen. ‘n sport wor waj Nederlanders normaliter behoorlijk goewd in meekonnen. Mar dizze keier waar het knudde, naatje, niks. Onze volgetatoeëerde miljonairs bakten er nie veul van. Terwijl waj ’s oaves onseigen(16) kwèllek(17) aten an n’n allinge mik(18) mì kèès(19) en wôrst, chips, sep(20) en ander vègerei(21), wieren zowel de speulers as d’n trainer afgemakt dur diverse betweters op allerlei zenders. ‘t waar mar goewd desse op Skiphol ‘klapdurren’ hebben, anders haan(22) de foebollers van niemand applaus gehad. Met de hând in de tes(23) en de start tussen de bein dropen ze af nor wèrreme vakantie-oorden.
Gelukkig waren we nog nie dur de sport heen.
De tour de France zô alles goewdmaken. De Raboploeg hâ zelfs 3 kopmannen. Je kènt better zeggen: ‘overdekopmannen’. Matje, matje, (24) wà waren waj goewd in vallen en (soms nie mir) opstôn. Gin goej bein,(25) hongerklop, geen macht mir, we zaten nie mee in de goej ontsnapping; allemôl oitvluchten, verklaringen worrum we in de oitslagen nie vurkwamen.
Inne kèèr(26) hebben we een bietje(27) blij gekeken toen ‘ne Spanjaard in Rabodienst iets mois liet zien. En elleke oavond weer waar(28) Mart Smeets te zien en te heuren. Meenn vrouw riep maar zelden mir: Koomde (29)nor beneje, Mart Smeets is al begonnen. Arige (30)naam trouwens Smeets. ‘t begeent mì SM en ‘t eindigt op eets.
Gelukkig waren we noa ‘t wielrennen nog niet dur de sport heen. Toen kwamen de spelen. Nee niet het speulen met ’n fietske,(31) ’ne glijer,(32) ‘ne pindol(33) of varen(34) mì ’ne poppenwagen, het waren de growte mensen spelen. Die Olympische Spelen makte veul leed goewd. We vieten(35) meer medailles dan vurrige (36) kèèr. Mì in d’n hoofdrol een Epke,(37) ‘n Ranomie, ‘nen Dorian,(38) ‘ne Salinero, Marianne Vos, de hockeyvrouwen en nie te vergèten onzen Hellemondse Bob de Voogd. Wà is opa Max trots. En allem6ol bleven ze beskeiden. Niemand ging neffe(39)z’n skoewn(40) loupen.
Opvallend waar dè baj atletiek de skoonheid van de hardloupsters umgekeerd evenredig waas mì d’n afstand, diese moesen loupen: hoe verder ze moesen loupen, hoe lilleker ze waren. Baj de 10 kilomèter waar d’r zelfs ein mì heij korte hoar , die hillemôl gin plimpen(41) hâ. Overigens, baj ‘t zien van al die oranje-supporters op de tribunes en in ‘t Holland Heinekenhois daacht ik wel es: ‘t is mar goewd dè Willem van Oranje vruger Willem van Oranje hiette(42) en nie bevobbeld Willem de Broin. Weelde geleuven,(43) we hàlden ‘n recordaantal medaillies. En krekt zoveul bekant-medailles(44) makte dè we wir trots konnen zin op ‘onze majskes, (45) jongens en pèèrd’(46). Ge kènt(47) er van zeggen waggeweelt.(48) De zommer van 2012, ‘ne zommer um nooit mìr te vergèèten. Ik stop ermì want m’ne raak (49) is oitgedreugd en dringend toe an iets nats.
1 Zomer zommer
2 gemakkelijk hendig
3 vanwege dur
4 Plotseling innins
5 Werd wier
6 Merels mellingen
7 Sijsjes seeskes
8 Nachtbrakers oavond-ulen
9 Thuis thois
10 Nieuw nei
11 De kinderen de joong
12 Andere ânder
13 Af en toe mee en dan
14 Op zolder op de zulder
15 Telkens anhaawend, ‘ndeger
16 onszelf onseigen
17 ongans kwèlek
18 een heel wittebrood n’n allinge mik
19 kaas kèès
20 drop sep
21 snoep vègerij
22 hadden hâân
23 handen in de zak hând in de tes
24 jonge, jonge matje, matje
25 goede benen goei bein
26 een keer inne keier
27 een beetje ‘n bietje
28 was waar
29 Kom je koomde
30 rare arige
31 een fietsje ’n fietske
32 een step ‘nne glijer
33 tol pindol
34 rijden varen
35 pakten vieten
36 vorige vurrige
37 aapje epke
38 een Dorian ‘nnen Dorian
39 naast langs, neffe
40 schoenen skoewn
41 geen wimpers gin plimpen
42 heette hiette
43 wil je geloven weelde geleuven
44 bijna-medailles bekant-medallies
45 meisjes majskes, maaidjes
46 paarden pèèrd
47 Je kunt ge kènt, ge kânt
48 wat je wil wà ge weelt, wadde weelt
49 mijn gehemelte m’nne raak
Gemakkelijk diktee nog lastig genoeg
Bron: Eindhovens Dagblad 9 september 2012
Met Van Poppel veranderde er nogal wat aan het Hellemonds Diktee.
Het was meer een vertaaloefening geworden, want Van Poppel las een verhaal – De sportzomer van 2012- in het Nederlands en de deelnemers moesten daaruit 49 woorden in het Helmonds vertalen. Dat leek de begeleidingscommissie vooraf nogal gemakkelijk, maar dat bleek het niet te zijn. Piet Janssen, de uiteindelijke winnaar, maakte altijd nog twaalf fouten en Jos Leenen en Luc Grasveld, de ex aequo nummers twee en drie, moesten dertien keer het rode potlood gebruiken.
Het Hellemonds Diktee werd gehouden in het Knippenbergcollege en trok minder belangstelling dan voorheen in ’t Speelhuis. Maar met circa honderd deelnemers had de driekoppige jury na afloop ook nog genoeg ’te steggelen’ over de enige echte en ware schrijfwijze van het platte Hellemonds. Dat overigens overtuigend werd gezongen door de smaakmakende Keiegalmers en met verve werd gehanteerd door gastvrouw Sonja Adriaansen.